ELİF KURT

İşletim sistemi, bilgisayarda çalışan, bilgisayar donanım kaynaklarını yöneten ve çeşitli uygulama yazılımları için yaygın servisleri sağlayan bir yazılımlar bütünüdür. İşletim sistemi, uygulama kodları genellikle direkt donanım tarafından yürütülmesine rağmen, girdi-çıktı, bellek atama gibi donanım fonksiyonları için uygulama programları ve bilgisayar donanımı arasında aracılık görevi yapar.

İşletim sistemleri sadece bilgisayar, video oyun konsolları, cep telefonları ve web sunucularında değil; arabalarda, beyaz eşyalarda hatta kol saatlerinin içinde bile yüklü olabilir. İşletim sistemleri işlevsellerinin genişliği ile değil, donanımı belli bir amaç doğrultusunda programlayabilme nitelikleriyle değerlendirilmelidir.

En yaygın kullanılan işletim sistemlerine örnek olarak; Microsoft Windows, Mac OS X, Linux, Android ve iOS örnek verilebilir.

Diğer Çeşitleri:

Amiga İşletim Sistemi:

1994 yılında commodore international iflas ettikden sonra Amiga kişisel bilgisayarlarının tüm hakları amiga inc’e kalmıştır ve Amiga işletim sistemini tekrar geliştirilebilmesi için 2006 yılında powerpc üzerinde uzmanlaşmış yazılım şirketi hyperion entertainment lisans vermiştir bir süre sonrada tüm hakları bu şirkete kalmıştır. AmigaOS 4 ExecSG (Second Generation) çekirdeği üzerine kurulmuştur. AmigaOS, kurulduğu donanımdan maksimum performansı alan ve mükemmel bir çokgörevlilik (multitasking) özelliğine sahip olan, çok esnek bir işletim sistemidir. Commodore İnternational yazdığı AmigaOS 3.1’işletim sisteminin kaynak kodlarından devam edilerek günümüzde 4.1 update 5 sürümüne kadar yükselmiştir çok yakında hyperion entertainment yeni ve en güçlü amiga donanımı olan Amigaone X1000 ile AmigaOS 4.2 ‘yi piyasaya sürerek Amigacılara gelecek vaat etmektedir.

Chromium İşletim Sistemi:

Chromium, Linux çekirdeği esas alınarak Google tarafından tasarlanmış olan bir işletim sistemidir. Chromium zamanının büyük bir kısmını bilgisayar başında geçiren kullanıcıları hedef almaktadır. Teknik olarak sadece başka uygulama kullanmayan bir tarayıcıdır. Kelime işlemek, videolara, fotoğraflara bakmak gibi görevleri yerine getirmek için tarayıcıda kullanılan internet uygulamalarına güvenmektedir.

Linux İşletim Sistemi:

Linux, UNIX benzeri işletim sisteminin genel adıdır ve bilgisayarlardan kol saatlerine çok çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Linux, Unix’e benzeyen ancak tamamen orijinal kod ile ücretsiz ve açık bir işletim sistemi yaratmaya çalışan bir programcı kitlesi işbirliğidir. 1983 yılında Richard Stallman tarafından başlatılan projeye 1991 yılında Linus Torvalds çekirdeği tasarlayarak destek olmuştur. Bu nedenle Linux çekirdeği ve GNU yazılım koleksiyonunun kullanıldığı bu işletim sistemine Linux denir. Bugün dünyanın dört bir yanına yayılmıştır ve sürekli olarak gelişim içerisindedir.

Linux açık kaynak koduna sahip bir işletim sistemidir. Bu sistemde bir hata tespit edilirse dünyanın herhangi bir yerindeki bir programcı çok kısa sürede bu sorunu çözebilir. Linux işletim sisteminde pek çok karmaşık programı bir arada açsanız bile bilgisayarınız sorunsuz bir şekilde çalışmaya devam eder. İnternet’ten kurulumu ücretsiz indirebilir ve talimatları takip ederek bilgisayarınıza kurabilirsiniz. Sürücü sorunlarınızı ise geliştiricilerin yazdığı yazılımlarla aşabilirsiniz.

Tüm bunlara rağmen, tahmini hesaplar Linux’un %1,1 oranlarında kişisel bilgisayarlarda kullanıldığını gösterse de; sunucular ve gömülü sistemler tarafından yaygın olarak benimsenmiştir. Linux birçok alanda Unix’in yerini almaktadır ve dünyada en güçlü 10 süper bilgisayarda kullanılmaktadır. Linux; Ubuntu, Google Android gibi güncel dağıtımlarda da yaygınca kullanılmaktadır.

Eskiden son kullanıcı tarafında pek fazla etkili olamayan ve tercih edilmeyen Linux, son yıllarda Ubuntu, Linux Mint, Pardus gibi dağıtımlarla son kullanıcıya da hitap etmeye başlamıştır. Özellikle Ubuntu sayesinde çok fazla insan Linux’u tercih etmeye başlamıştır. Bunda Ubuntu’nun görselliğe önem veren politikaları, diğer işletim sistemlerinde çok zorlanarak yapılabilecek masaüstü şovlarının (Compiz Fusion) son kullanıcıyı etkilemesi de önemli rol oynamıştır.

Mac OS X  İşletim Sistemi:

Mac OS X, Apple şirketi tarafından geliştirilen, pazarlanan ve satılan kısmi özel, grafiksel bir işletim sistemidir. Yine Apple’ın 1984 yılında oluşturduğu ilk işletim sistemi olan Mac OS’ in son sürümüdür. Fakat Mac OS 8 ve 9 sürümlerinin aksine, Mac OS X, NeXT şirketi tarafından geliştirilmiş bir teknoloji üzerine kurulmuş UNIX tabanlı bir işletim sistemidir.

İşletim sistemi ilk kez 2001 yılının Mart ayında aşağıdaki bir masaüstü odaklı versiyonu (Mac OS X v10.0) ile, Mac OS X Server 1.0 olarak 1999 yılında piyasaya sürüldü. O zamandan beri, altı farklı “müşteri” ve Mac OS X’in “server ” sürümleri serbest bırakıldı, en son Mac OS X 10.6 sürümü 28 Ağustos 2009 tarihinde kullanıma sunuldu.

Sunucu sürümü, Mac OS X Server mimari masaüstü muadili ile aynıdır ama genellikle Macintosh sunucu donanımı Apple’ın hattı üzerinde çalışır. Mac OS X Server çalışma grubu yönetimi ve anahtar ağ hizmetlerine erişim sağlayan basitleştirilmiş yönetim yazılım araçları içerir. Bir posta aktarım aracısı, LDAP sunucusu, bir alan adı sunucusu ve diğerleri dâhildir.

MS Dos İşletim Sistemi:

Microsoft firması tarafından geliştirilmiş eski bir işletim sistemidir. Windows üretildikten sonra unutulmuş ve şu anda sadece format atarken ya da dosya kurtarırken kullanılmaktadır. İngilizce karşılığı: disk yönetim sistemi olarak çevirilebilir. Üretim amacı bu olmasına rağmen daha sonradan DOS ortamında çalışan birçok uygulama ve oyun üretilmiştir.

Plan 9:

Ken Thompson, Dennis Ritchie and Douglas McIlroy, Unix işletme sistemini kurmak için Bell labratuvarlarında C programlama dilini dizayn edip geliştirmiştir. Bell laboratuvarlarındaki programcılar, modern dağıtılmış çevreler için düzenlenmiş Plan 9 ve Inferno’yu geliştirmeye devam ettiler. Plan 9 başlangıcında ağ işletim sistemi olarak dizayn edildi buna karşın Unix, bu özellikleri dizayna sonradan dahil etmiştir. Şu anda Lucent kamu lisansı altında piyasaya sunulmaktadır. Inferno Vita Nuova Holdings’e satıldı ve GPL/MIT lisansı altında piyasaya sunulmaktadır.

Pardus İşletim Sistemi:

Tübitak Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü bünyesinde yürütülen bir Linux dağıtımı projesidir. Açık kaynak kodlu ve GPL (Genel Kamu Lisansı)ile dağıtılan bir özgür yazılım ürünüdür. Pardus, bilişim okur-yazarlığına sahip bilgisayar kullanıcılarının temel masaüstü ihtiyaçlarını karşılayan, mevcut Linux dağıtımlarının üstün taraflarını kavram, mimari ya da kod olarak kullanan bir ulusal dağıtımdır.

Windows İşletim Sistemi:

Microsoft Windows, kişisel bilgisayarlarda en çok kullanılan özel işletim sistemlerinden biridir. Son zamanlarda, Windows’un en çok kullanılan versiyonu Windows XP’dir. Windows XP 25 Ekim 2001 tarihinde yayınlanmıştır. Yeni versiyonlar ise: kişisel bilgisayarlar için Windows 8.1, sunucular için ise Windows Server 2012’dir.

Microsoft Windows, 1981 yılında eski MS-DOS işletim sistemi üzerine IBM PC eklentisi yapılarak piyasaya sürülmüştür. İlk olarak 1985 yılında yayımlanan Windows, kişisel bilgisayarların iş dünyasına hakim olmuştur. Windows XP ile başlayarak tüm modern versiyonları Windows NT çekirdeği üzerine kurulmuştur.

Programlama dili, yazılımcının bir algoritmayı ifade etmek amacıyla, bir bilgisayara ne yapmasını istediğini anlatmasının tertipleştirilmiş yoludur. Programlama dilleri, yazılımcının bilgisayara hangi veri üzerinde işlem yapacağını, verinin nasıl depolanıp iletileceğini, hangi koşullarda hangi işlemlerin yapılacağını tam olarak anlatmasını sağlar.

Şu ana kadar 150’den fazla programlama dili yapılmıştır. Bunlardan bazıları;

• Pascal,
• Basic,
• C,
• C#,
• C++,
• Java,
• Cobol,
• Perl,
• Python,
• Ada,
• Fortran,
• Delphi ve
• 1C Enterprise’dır.

Donanım ve yazılımın bir veya daha fazla yapılandırması o programı çalıştırmak için bir tür yol sağlar. Programlama dili uygulamasında iki yaklaşım vardır: Derleme ve yorumlama. Herhangi bir tekniği kullanarak bir programlama dili uygulamak mümkündür.

Genellikle donanım üzerinde çalışanlar yazılım üzerinde yorumlananlardan daha hızlıdır. Yorumlanan programların performansını geliştirmek için anında derleme programları kullanılır. Derleyici’den gelen çıktı ya donanım tarafından ya da yorumlayıcı diye adlandırılan programlar tarafından çalıştırılır.

DERLEYİCİ NEDİR:

Derleyici bir programlama dilinde yazılmış olan kaynak kodu (source code) başka bir programlama diline çeviren uygulamadır. Genelde proğramlama dilinde yazılmış kodu makine diline çevirmek için kulanılır.Bu uygulamanın amacı insan diline daha yakın olan proğramlama dilinde yazılmış kaynak kodu  makine diline çevirmektir,

örnek: vermek gerekirse kullanıcı programlama dilinde “LOAD” olarak yazar derleyici bunu makine diline “0001” olarak çevirir. Derleyiciler aynı zamanda verilen kodu makine diline çevirirken kodun en verimli şekilde oluşturulması ve kaynak kodda bulunan hataların bulunması ve bu hataların programcıya  bildirilmesi işlemini de yapar.

Prezi

“Sunumda Powerpoint’ın kalıplarını aşmış bir uygulama var mı?” diye soracak olursanız ilk yanıtım Prezi olur. Üyelik ücretsiz. Prezi’nin işleyişi biraz mindmap’i andırıyor. Mesaj ve nesneleriniz zoom in ve out’larla, kimi zaman hızlanan, kimi zamansa ağır çekim hareketlerle ekrana geliyor. İyi planlanmış, arayüze doğru serpiştirilmiş bir Prezi sunumunda sıkılmak imkânsız.

Vuvox

Fotoğraf, video, audio ve metni aynı platformda buluşturan Vuvox’u bir sunum aracı olarak kullanmak mümkün mü? Muhtemelen bir Powerpoint gösterisinden daha zahmetli ama bunun karşılığında etkileyici olacağı kesin. Powerpoint’u kaydetmeye alışkın biri olarak tek şey garibinize gidebilir: Basitten karmaşağa Express, Collage ve Studio olmak üzere 3 seçenekten birini seçtikten sonra elinizdeki malzemeyle hazırladığınız sunumu indiremiyor, yalnızca ilgili bağlantısını aldıktan sonra Vuvox’a yönlendirebiliyorsunuz.

Slideshare

Yaratıcılığın kopyalamakla başladığına inanıyorsanız Slideshare tam size göre. Kendi ifadesiyle “dünyanın en kapsamlı sunum paylaşım platformu” bu servise ücretsiz üye olduktan sonra akla gelebilecek hemen her alan ve konudan sunumu izleyip PPT ve PDF formatlarında indirebilirsiniz. İyi sunumun bazen yalnızca bir fikre bağlı olduğu düşünüldüğünde bu tür servislerde geçireceğimiz zaman çalışmalarımıza her zaman büyük katkı sağlayacaktır.

280slides

“Hiç beni üyelikle uğraştırmayacak bir online sunum hizmeti yok mu?” derseniz, buyrun size 280slides. Hoş ve kullanışlı bir arayüze sahip servisle hazırladığınız sunumunuzu yalnızca Powerpoint’ın çeşitli sürümlerinde kaydedebilmekle kalmıyor, Open Office veya PDF olarak da bilgisayarınıza indirebiliyorsunuz. Belgenizde ihtiyaç duyduğunuz görsel malzeme Flickr, Vimeo ve Youtube gibi fotoğraf ve video sitelerinden getiriliyor.

Google docs

Google’ın hizmetlerini yoğun olarak kullananlardan biriyseniz online sunum hazırlamak için de muhtemelen Google Dökümanlar’ı kullanacaksınızdır. Online kaydettiğiniz sunumları unutma ya da kaybetme derdi de yaşanmıyor. Sunumlarınızı e-postayla göndereceğiniz davetlerle paylaşabilir, sunumların üzerinde ortak çalışmalar yapabilirsiniz.

Scribd

Scribd ile sunum hazırlamıyor ama var olan sunumlarınızı paylaşabiliyor ve her şeyden önemlisi diğerlerinin çalışmalarına göz atabiliyorsunuz. Ayrıca Scribd’e yüklediğiniz sunumlarınızı bağlantı kodlarıyla dilediğiniz sitede paylaşabiliyorsunuz.

Zentation

Sunumlarda genelde uygulanan usulü bilirsiniz: Bir yandan powerpoint gösterisi perdeye/ekrana yansıtılırken, diğer taraftan bir konuşmacı o anki slaytla ilgili bir şeyler anlatır. Zentation, sadece sunumun ya da videonun yetmeyeceğinden yola çıkarak günlük hayatımızdan aşina olduğumuz sunum olayını birebir sanal ortama taşımış. Ücretsiz üye olabileceğiniz sitede sunumlarınızı iki koldan hazırlabiliyorsunuz: Bir yandan PowerPoint, diğer yandan konuşmanızın yer aldığı video… Her iki belgeyi de hazırladıktan sonra siteye yüklüyorsunuz. Video için bir başka seçenekse Google Video ve Youtube videolarının kullanılabilmesi. Zentation, ekranı birkaç bölüme ayırarak videoyu sol üst, powerpointları ise sağdaki ana çerçevede gösteriyor.

Zoho Office Suite

Yalnızca sunum değil, 20’den fazla ofis uygulamasını tarayıcı üzerinden kullanabilmenize imkân veriyor. 2005 yılında kurulan Zoho, Hindistan merkezli. 2009 Ekiminde rakibi Google ile işbirliğine giderek bazı hizmetlerinin Google Apps ile entegrasyonunu sağladı. Kimbilir, belki de kapalı kapılar ardında Google, Zoho’yu da bünyesine katmak için görüşmeler yapıyordur.

SlideRocket

SlideRocket, online sunum hazırlayabileceğiniz bir başka hizmet. Etkileyici ve kolay kullanımıyla dikkat çeken SlideRocket, yalnızca deneme amacıyla 30 günlük ücretsiz üyeliğe izin verdiğinden daha ziyade kurumsal kullanıcılara hitap ediyor.

MagicPoint

Japon yazılımcılar tarafından 1997’den itibaren TinyPoint adıyla geliştirilmeye başlanan, daha sonra şimdiki ismini alan MagicPoint, Unix ve türevi tüm işletim sistemlerinde çalışıyor. 2008 Şubatında son sürümü olan 1.13a çıkan MagicPoint, sadece “kurcalamayı seven” ve meraklılarına önerilir. (NH/BB)

Hepimiz zaman zaman dosya veya dosyaların büyüklüklerini azaltmak zorunda kalabiliriz. Dosya veya dosyaları arşivlemek amacı ile, elektronik posta ile başka birine iletmek istediğimizde veya saklama ortamımızın alanını hesaplı kullanmak için olabilir. İşte bu işleme (Dosya veya dosyaların kapladıkları alanları azaltmak) dosya sıkıştırma diyoruz.

Bir çok dosya sıkıştırma çeşiti bulunmaktadır. Örneğin zip, rar, ace, arj, 7zp …

Bunlardan rar dosya sıkıştırma formatını Internet ortamında dosya transfer etmek istediğinizde en çok kullanılan format olarak göreceksiniz. Zip formatı ise işletim sisteminin bu tür dosyaları herhangi bir ek programa destek vermeden açabilmeleri yüzünden öne çıkacak. Burada bilinmesi gereken Windows’ un zip formatında sıkıştırılmış dosyaları açmaya destek vermesidir, sıkıştırma yapmayı desteklememektedir. Bu da bizim karşı tarafa göndereceğimiz sıkıştırılarak oluşturulmuş dosya veya dosyaların içeriklerini, karşı tarafın sisteminde zip dosyasını açacak bir program olmaması durumunda bile açarak içeriğine erişebileceğinden emin olmamızı sağlamasıdır.

Nasıl Dosya Sıkıştırılır ?

Dosyalarını sıkıştırmak veya ZIP klasörlerini açmak için Windows’un kendi klasör sistemi pek de verimli sayılmaz. Eğer WinZip ya da WinRar gibi ücretli bir program da kullanmak istemiyorsanız, en iyi ücretsiz alternatif olan 7-Zip’i tercih edebilirsiniz.

Hızlı bir kuruluma ve Türkçe arayüze sahip olan 7-Zip, sadece ZIP ve RAR değil, 7z formatındaki dosyaları da açabiliyor. Şifrelenmiş klasörler oluşturmanıza olanak tanıyor; hızla dosya arşivliyor.

Bazı e-posta programları kötü amaçlı yazılım içermesi muhtemel olan dosya türlerini engeller (örneğin, dosya adı uzantısı .exe, .bat veya .reg olanlar). Bu tür dosyaları göndermekte sorun yaşıyorsanız, onları önce bir zip dosyası halinde sıkıştırın ve e-posta ile o zip dosyasını gönderin.

 Dosya Sıkıştırma Programları

WinRAR

Winrar bildiğiniz üzere bir sıkıştırma yazılımıdır. Dosyalarınızı sıkıştırarak daha az alan kaplamasını istiyorsanız winrar bu tür programlar arasında en popüleridir. Winrar çeşitli sıkıştırma uzantılarını da destekliyor. Örneğin; .zip, .iso vb. gibi dosyaları da winrar ile açmanız mümkün.

7-Zip

7-Zip açık kaynak kodlu bir yazılım. Kullanımı kolay ve basit arayüze sahip bu program dosya sıkıştırma programları arasında en popüler alternatiflerden biri. Ücretsiz olmasıyla dikkat çeken programda hertürlü sıkıştırma özelliğini bulabileceksiniz. Kodların büyük bölümü GNU LGPL lisansı altında.

7-Zip’i istediğiniz her bilgisayarda üzerinde ücret ve kayıt gerekmeden kullanabilirsiniz.

7-Zip Genel Özellikleri:

Yüksek sıkıştırma oranı ile yeni 7z formatıyla LZMA ve LMZA2 sıkıştırması yapabilirsiniz
Desteklenen Formatlar:
Paketleme / Açma: 7z, XZ, BZIP2, GZIP, TAR, ZIP ve WIM
Sadece Açma: ARJ, CAB, CHM, CPIO, CramFS, DEB, DMG, FAT, HFS, ISO, LZH, LZMA, MBR, MSI, NSIS, NTFS, RAR, RPM, SquashFS, UDF, VHD, WIM, XAR ve Z.
ZIP ve GZIP formatları için 7-Zip PKZip ve WinZip programlarındaki oranlara göre 2-10% kadar daha iyi oran sağlıyor.
7z formatı için Self-extracting kapasitesi
Windows Shell entegrasyonu
Güçlü bir dosya yöneticisi
Güçlü bir komut satırı versiyonu
FAR Manager için eklenti desteği
79 Tane Dil Desteği

Sayfama Hoşgeldiniz…